Aby skorzystać z korzyści, które daje replica set potrzebne są przynajmniej trzy węzły. Warto jednak wyjaśnić dlaczego tak jest. Taka sytuacja jest ściśle powiązana z algorytmem wyboru nowego węzła PRIMARY w replice. W replice MongoDB jeden z węzłów pełni rolę węzła PRIMARY i tylko on obsługuje operacje zapisu. Pozostałe węzły (SECONDARY) odczytują zapisane operacje z operation loga i nanoszą je na swoje zbiory danych.
Wybór nowego węzła PRIMARY następuje w przypadku:
rs.stepDown() lub rs.reconfig(),SECONDARY utracą połączenie do węzła PRIMARY.W powyższych sytuacjach uruchamiany jest algorytm głosowania mający wyłonić nowy węzeł PRIMARY. Algorytm ten mówi, że węzeł może zostać węzłem PRIMARY jeżeli zdobędzie co najmniej (n / 2) + 1 głosów, gdzie n jest aktualną liczbą głosujących węzłów w replice (replika może posiadać do 7 węzłów biorących udział w głosowaniu).
Rozważmy teraz sytuację repliki zawierającej trzy węzły, w której tracimy węzeł PRIMARY. W takiej sytuacji w replice pozostają dwa węzły głosujące, a więc potrzebne są (2 / 2) + 1 = 2 głosy, aby węzeł przejął rolę PRIMARY.
W przypadku repliki, która miałby mieć tylko dwa węzły, utrata jednego z nich doprowadza do sytuacji, w której wymagane są (1 / 2) + 1 = 1.5 głosy, czyli nie jest możliwy wybór nowego węzła PRIMARY. Takie zachowanie ma sens, gdyż w przypadku braku komunikacji między dwoma węzłami w replice, każdy z węzłów mógłby określić się jako węzeł PRIMARY. Co za tym idzie potrzebujemy co najmniej dwóch węzłów do skutecznego wyboru węzła PRIMARY,a więc jeżeli chcemy zabezpieczyć replikę na wypadek utraty jednej z maszyn potrzebujemy ich co najmniej trzy.
W przypadku, w którym występują ograniczenia sprzętowe i nie jesteśmy w stanie posiadać węzła PRIMARY i dwóch pełnoprawnych, przechowujących dane węzłów SECONDARY możemy zastosować architekturę, w której jeden z węzłów SECONDARY zastępujemy węzłem typu ARBITER. Taki węzeł nadal bierze udział w głosowaniu, ale nie przechowuje danych, może więc być zainstalowany na maszynie o niskich zasobach sprzętowych.